Harman tuğlaların kullanım alanları ve dekorasyonda sağladığı imkanlar

Aydin Sanli Aydin Sanli
SO EVI, DICLE HOKENEK ARCHITECTURE DICLE HOKENEK ARCHITECTURE Modern kitchen
Loading admin actions …

Harman tuğla ya da yaygın bilinen diğer bir ismiyle ateş tuğlası, bugün dünyanın pek çok farklı bölgesinde temel bir dekorasyon malzemesi olarak kullanılıyor olsa da, aslında bir dönemin yapı malzemesiydi. Elli yıl önce ülkemizdeki çok katlı yapılarda olduğu gibi Avrupa'nın da pek çok yerinde en sık kullanılan inşaat malzemesi bu harman tuğlalardı. Zaman içinde inşaat teknolojisindeki gelişmelerle birlikte temel yapı malzemeleri çeşitlendi, daha düşük maliyetli briket ve bugün kullanılan kırmızı tuğlalar ortaya çıktı, harman tuğlalar da bu suretle uzunca bir süre ortadan kayboldular. Harman tuğlaların hayatımıza geri dönüşü, aslında oldukça ilginç bir vesileyle oldu dersek yanlış olmaz sanıyoruz. İstanbul başta olmak üzere kimi büyük kentlerdeki erken dönem kentsel dönüşüm çalışmaları, Galata ve Cihangir gibi bölgelerden başlayarak tarihi yapıların restore edilerek tekrar kullanıma açılması şeklinde karakterize olmaktaydı. Bu restorasyon çalışmaları esnasında aradan geçen yıllarda kat kat boya ve sıva altında kalmış harman tuğlalar tekrar ortaya çıkarıldı ve yalın halleriyle bırakılarak dekoratif bir unsura dönüştüler. Bu, aslında harman tuğlalar (en azından bizim ülkemiz özelinde) ikinci keşfi sayılabilecek ilginç ve bir o kadar talihli bir tesadüftür. Daha sonraki yıllarda ise harman tuğlanın dekoratif potansiyelinden yararlanmak adına, harman tuğla görünümlü doğal taş kaplamalarından tutun da, çok çeşitli malzemelerden harman tuğla desenli duvar kağıtlarına kadar pek çok farklı şekilde piyasada yerini aldı. Bugün gelinen noktada ise, harman tuğla adeta başlı başına bir akımın, bir tarzın ifadesi, bir karakter ve üslup haline geldi. 

Harman tuğla nedir ve nerelerde kullanılır?

Başta da belirttiğimiz gibi, harman tuğla bir dönemin en temel yapı malzemesidir. Sıkı ve boşluksuz dokusuyla bir tür yapay taş da sayılabilecek harman tuğlalar, boşluklu ve hafif olmalarıyla öne çıkan güncel tuğlalardan hayli farklı ve maliyetli bir malzemedir. Yüksek maliyetine karşın son derece dayanıklı ve dekoratif olması, harman tuğlanın bugün bile sık tercih edilen bir ürün olmasında temel etkendir demek mümkündür.

Dekoratif tuğla uygulamaları

Modern yapı malzemeleriyle inşa edilmiş yeni bir evin içinde yalnızca dekoratif amaçlarla harman tuğla kullanarak duvarlar örmek pek çok açıdan sağlıklı bir seçenek değildir. Her şeyden önce, harman tuğlalar, günümüzün yüksek katlı binaları için çok ağır bir malzemedir. Ayrıca bu dekoratif tuğlaların yerine, harman tuğla kaplamalarını ve hatta duvar kağıtlarını kullanarak maliyet başta olmak üzere pek çok yönden tasarruf etmeniz mümkün.

Tuğla duvarların avantajları

Harman tuğla duvarların avantajlarını anlamak için onu güncel alternatifleriyle karşılaştırmak en kolay yoldur. Bugün yaygın kullanılan kırmızı tuğlaların sıvasız ve boyasız olarak kullanıldığı duvarlar, yaşı müsait olanların hatırlayabileceği gibi 90ların gecekondu mahallelerindeki çirkin görüntüleri çağrıştırmaktadır. Oysa sıvasız harman tuğla duvarlar, şaşırtıcı dayanıklılıkları bir yana, yalnızca görüntüleriyle bile bir eve değer katmayı başaran ürünlerdir.

Ateş tuğlası

Harman tuğlaların bir diğer ismi de ateş tuğlasıdır. İsmini yüksek ısıda fırınlanmasından ve aynı zamanda ateş kırmızısı renginden alan bu tuğlalar, aslında farklı renklerde de üretilebilmektedir. Özellikle Avrupa'nın çeşitli kentlerinde toprak tonlarında harman tuğlalara sıkça rastlamak mümkündür. Bu durum aslında tamamen tuğlanın üretiminde kullanılan toprağın cinsiyle ilgili bir konudur. Ülkemizde ise harman tuğlalar kırmızı renkleriyle bilinmiş ve imza haline gelmiştir.

Harman tuğla evler

Harman tuğla evler günümüzde oldukça nadiren yeni olarak yapılıyor olsalar da, bugün halen ayakta olan çok sayıda harman tuğla evi özellikle İstanbul, İzmir, Bursa gibi tarihi şehirlerimizin eski semtlerinde görmek mümkündür. Maalesef bu yapıların bir kısmı aslında uygun restore edilmek yerine yıkılıp farklı malzeme ve üsluplarla tekrar yapılıyor. Ancak yine de duyarlı mimar ve iç mimarlar sayesinde sağlıklı restore edilmiş muazzam güzellikteki harman tuğla evlere rastlamak da mümkün.

Harman tuğla evlerde ısıtma

Harman tuğla evlerde ısıtma ve soğutma ya da kısacası iklimlendirme, büyük ölçüde taş evlerle benzerlik gösterir. Sıkı ve boşluksuz yapısı ve yine sıkı örülme tekniğiyle, harman tuğla duvarların arasında yalıtıma katkı sağlayacak hava boşlukları oluşmaz. Bu durum taş evlerde de büyük ölçüde böyledir. Öte yandan harman tuğla evlerin ısıtma ve soğutma kapasitesi, ısıyı tutma becerisiyle oluşur. Yani harman tuğla bir evi ısıtmak çok kolay değildir ama içerideki ısıyı tutmakta oldukça başarılı oldukları söylenebilir.

Harman tuğla evlerin maliyeti

Harman tuğla evlerin maliyetleri, tahmin edebileceğiniz gibi pek de fazla bütçe dostu değerlerde değildir. Bununla birlikte, harman tuğla evlerin orta ve uzun vadede çeşitli maliyet avantajları olduğunu da belirtmek gerekir. Öncelikle, harman tuğla evlerde sıva veya boya kullanmanız gerekmez. Sıva veya boya kullanmamak, aynı zamanda bunların orta ve uzun vadedeki bakım masraflarından da kurtulmak anlamına gelecektir. Ayrıca harman tuğlalar sizi dekorasyon, duvar kaplaması, yalıtım gibi çeşitli ikincil masraflardan da kurtarma potansiyeli taşırlar. Sonuç olarak yapım esnasında sıradan bir tuğla tercihine göre (yalnızca duvar maliyeti düşünüldüğünde) birkaç kat kadar daha pahalı olabilecek harman tuğla evlerin uzun vadede bu maliyeti telafi edebildiklerini söylemek de yanlış olmaz. 

Harman tuğla duvarların modern dekorasyonda yeri

Harman tuğlaların ve bu tuğlalarla örülen duvarların, ikinci baharlarını yaşamaya restorasyon projeleriyle birlikte başladığını belirtmiştik. Bu şekilde başlayan dekorasyon macerası zaman içinde gelişti, serpildi ve yeni tarzlara, yeni deneylere konu oldu. Bugün harman tuğlaların kullanıldığı pek çok modern ev dekorasyonunda, harman tuğla duvarların bir mekanın yalnızca tek duvarında kullanıldığını görüyoruz. Böylece dört duvarın aynı malzeme ve dokuda oluşturacağı yorucu ve donuk havanın önüne geçiliyor.

Harman tuğlalarda boya seçenekleri

Bilindiği gibi harman tuğla duvarlar genellikle boyasız ve sıvasız olarak kullanılmaktadır. Nitekim bu en yalın hallerinin en güzel halleri olduğuna dair kanaat oldukça yaygın bir biçimde kabul görmektedir. Bununla birlikte harman tuğla duvarlarda bir renk kullanılacaksa en çok yakışan rengin beyaz olduğunu söylemek de yanlış olmaz. Özellikle açık tonlardaki dekorasyonlarda, beyaza boyalı harman tuğla duvarlar çok iyi katkıda bulunabilmektedir.

Harman tuğlaların farklı malzemelerle uyum kapasitesi

Harman tuğlalar, oldukça spesifik ve belli bir döneme ait bir inşaat malzemesi olmalarına karşın, ilginç biçimde pek çok farklı malzemeye harika bir şekilde uyum sağlamaktadırlar. Ahşap, metal, cam gibi temel yapı malzemeleri bunların arasında sayılabilir. Ayrıca harman tuğlalar farklı aydınlatma uygulamaları gibi çeşitli deneysel çalışmalara da açık oldukça esnek malzemeler olarak dikkat çekerler.

Ofislerde harman tuğla kullanımı

Ofis alanlarında harman tuğla kullanımı, daha ziyade reklam ofisleri, ajanslar ve buna benzer yaratıcı işkollarının kullandığı açık alanlarda görülmektedir. Bu durum biraz da bu işkollarının ağırlıklı olarak toplandığı semtlerdeki eski ve restore edilmiş binaların varlığından kaynaklanıyor demek yanlış olmaz. Her halükarda harman tuğlaların ofis alanlarına da gayet yakıştığını söylemek mümkündür. 

Ticari alanlarda harman tuğla kullanımı

Harman tuğla oldukça güçlü ve karakteristik bir dekorasyon malzemesidir. Bu yüzden cafe, bar, restoran ve benzeri ticari alanların dekorasyonunda harman tuğla kullanımı genellikle çok şık sonuçlar vermektedir.

İnşaat planlarıyla birlikte 10 şahane müstakil ev projesi yazımızın da ilginizi çekebileceğini düşünüyoruz. 

Need help with your home project?
Get in touch!

Highlights from our magazine