Your browser is out-of-date.
To get a better experience with our home designs, please download other browsers for free. Just click on the icon!
Zamanımızın büyük bir kısmını geçirdiğimiz çalışma sandalyesinin sağlığımız için önemini hiç düşündünüz mü? Modern çalışma dünyası, Homo Erectus; yani dik duran insandan Homo Sedens olarak söz edilen oturan insana doğru bir değişimi başlatmıştır. Buna bağlı olarak modern insan da en çok bel ağrısı, omuz ve boyun ağrıları şikayetleri ortaya çıkmıştır. Geçen yüzyılın başında endüstrileşme, bedensel olarak aktif çalışma gereğinin azalmasına, oturarak yapılan düşünsel çalışmanın giderek artmasına yol açtı. Bu da beraberinde ergonimiyi getirdi. Ergonomi terimi, Yunancadan gelen ergon 'çalışma' ve nomos 'yasa' sözcüklerinden oluşmaktadır. Ergonomi, insanın çalışma koşullarının geçerliliğinin bilimsel araştırmasıdır. Bu bilimin en önemli görevlerinden biri çalışma ortamlarının insanın gereksinimlerine uygun biçimde uyarlanmasıdır. Çalışma ve iş koşullarının insanın gereksinimlerine uyarlanması, ergonominin başlıca amacı olduğu için öncelikli olarak çalışma koşullarına odaklanırız. Ofis sektöründe öğelerin kullanıcının bedenine göre bireysel olarak ayarlanması oldukça önemlidir. Bir ofis koltuğunun ergonomik tasarıma sahip olması, kullanıcının, o koltuğun sunduğu ergonomik rahatlıktan sağlığını destekleyecek bir yarar elde edeceğini tek başına garanti etmez. Bizim de dikkat etmemiz gereken hususlar vardır. Eğer kullanıcı koltuğun sunduğu işlevlerden gereğince yararlanmayı bilirse, ergonomik etmenlere uygun olarak geliştirilmiş bir ofis koltuğu ancak o zaman kullanıcıya sağlık avantajı sağlayabilir. Kullanıcı, sağlığını destekleyen etkiyi ancak, ergonomik olarak geliştirilmiş özellikleri doğru kullanmasını bilmesi ile elde edebilir. Omurganın, omurlar arası disklerin ve sırt kaslarının yapısı ve işlevleri, bir ofis koltuğunun ergonomik tasarımına ilişkin temel gereksinimleri belirlememizi mümkün kılmaktadır. Ergonomi açısından bakıldığında temel tasarım ölçütleri şunlardır; koltuğun geometrik yapısı, oturma yeri ile sırtlığının ölçüleri ya da hatları. Oturma yüksekliği ve buna bağlı ayar aralığı bir sandalyede ihtiyacımız olan en önemli özelliklerdendir. Kullanıcının bireysel ölçülerine uygun olarak yapılan ayarlar ideal oturma pozisyonunu destekleyecektir. Devinim düzeneği, koltukta oturan kişi önden arkaya doğru yaslandığında, oturma yeri ile sırtlık birbirlerine belli bir oranla hareket eder. Arkaya yaslandığında oturma yerinin arka kenarı alçalır ve kullanıcının öne doğru kaymasını önlenir. Bu özellikler, kullanıcıyı oturma biçimini düzenli olarak değiştirmeye yönlendirir; sonuçta dinamik oturma gerçekleşir.
Uygun olmayan çalışma sandalyesinin ciddi boyun, sırt, omuz veya bel ağrılarına neden olduğuna dikkat çeken ve basit bazı önlemlerle bu ağrıların önüne geçmenin ve çalışma performansını artırmanın son derece kolay olduğunu söyleyen uzmanlar, doğru çalışma sandalyesi seçiminin altı temel kurala bağlı olduğunun da altını çizmekteler.
Fotoğrafta da görüldüğü gibi, modern bir laboratuvar ortamında çalışma rutininin bir banka şubesine göre çok daha dinamik olacağını tahmin etmek hiç de zor değildir. Böyle bir ortamda çalışan kişilerin kullanması gereken ofis sandalyesinin kişinin hareket etmesine engel olmayacak kadar hafif, çalışırken kollarına engel olmaması için kolçaksız olması ve kolay temizlenebilen özel malzemeden üretilmiş olması gerekmektedir. Örnek fotoğrafta kullanılan, sarı renkli sandalyeler üstte bahsettiğimiz temel özelliklerin yanında, ağırlıkla beyaz renklerin hakim olduğu steril ortama enerji de katmıştır.
Koltuğunuzun yüksekliği, ön kolunuz paralel haldeyken, dirseklerinizin yaklaşık masanın yüksekliğine denk gelecek şekilde ayarlanmalıdır. Kollarınızın ön bölümünü masanızın üzerine koyabilmeniz gerekir. Bu daha kısa boylu kişilerin, daha yüksek oturma pozisyonunu, uzun boylu kişilerin de daha alçak pozisyonları seçmeleri gerektiğini belirtir. Ancak bacaklarınızın üst bölümünün yere paralel, dizin altındaki bölümünün de dik durması gerekir. Kısa boylu kişilerin ayak desteği kullanmaları gerekecektir. Masanızın yüksekliği ayarlanabiliyor ise, bacaklarınızın dizlerde dik açı oluşturmasını sağlayan ve ayaklarınızın yere rahatça basmasına izin veren oturma yüksekliğini seçersiniz. Kısa boylu kişiler bu durumda daha alçak, uzun boylu kişiler de daha yüksek konumda oturacaktır. Örnek fotoğrafda Mia Mobili firmasının tasarımı olan sandalye, farklı kullanıcılar için farklı boylarda yükselip alçalma özelliğine sahip bir ürün olarak karşımız çıkmaktadır.
Koltuk sırt yüksekliği ayarlanabiliyor ise, bel desteğinin, doğal bel çukuru alt bölümüyle aynı yüksekliğe getirilmesi gerekir. Sandalye arkalığı ve sırt desteği hakkında ise uzmanlar sandalyenin arka kısmının yeterli genişlikte, 30 ile 50 cm arasında olması ve bel çukurunuzu desteklemesi, gerekirse bu destek için uygun bel yastıkları kullanılmasını uygun görmektedirler. Oturma pozisyonunda omurganın normal kıvrımı olan ‘S’ şeklinin mutlaka muhafaza edilmesi ve sandalye arkalığının bunu destekleyici tasarımda olması gerektiğini altını çizmektedirler. Bu konunun profesyonelleri bize isteklerimiz doğrultusunda alternatifleri de sunmaktadırlar.
Kolçaklar, dik otururken kollarınızın ön bölümünü kolçak uzunluğunca yerleştirebileceğiniz yükseklikte konumlanmalıdır. Bu konum, omuzlarınız ve boyun kaslarınız üzerindeki baskıyı hafifletecektir. Çok alçak kolçaklar kambur oturmanıza yol açabilir. Sandalyelerin kol desteklerinin omuzları hafif destekleyecek yükseklikte olması gerektiğinin altını çizen uzmanlar kol kısmınızın, omuz ile dirsek arası gövdenize dolayısıyla omurganıza paralel, önkol kısmınızın dirsek ile el bileği arası ise dirsekten 90 derece açı yapacak şekilde konumlanmasına dikkat etmemizi söylüyorlar. Ayrıca uzmanlar sandalyenizin kol dayama kısımlarını ve yüksekliğini bu pozisyonu desteklemesi için ayarlanması gerektiğini hatırlatıyorlar. Koltuğunuzun sırt bölümünün uzun olması ve bir de baş desteği ile tamamlanmış olması da önemlidir. Gün boyu en büyük yükü çeken sırt ve boynu zaman zaman rahatlatmak için boş-boyun destekli koltukları idealdir. Koltuk başlığınız da varsa, tam anlamıyla rahat edeceksiniz. Masanıza daha fazla yaklaşmanıza izin veren daha kısa kolçaklar, geriye doğru yaslanma için daha uygundur. Modern tasarlanmış bir çalışma sandalyesi bu nitelikleri ile de çalışma şartlarını iyileştirip verimliliğinizi de arttıracaktır.
Omurga için yararlı oturma şekli, bilinçli olarak benimsenmeli ve kalıcı davranış değişikliği yaratmak amacıyla düzenli olarak uygulanmalıdır. Arkanıza yaslanabilirsiniz; sırtlıklar bunun içindir. Sırt kaslarının bu dik duruşu her zaman koruması gerekmez. Sırtınızı koltuğun sırtına teslim edin. Dikkat edilmesi gereken, belli bir süre sonra, bel desteği olmasına karşın, pelvisin arkaya doğru eğilip, sinsi bir kamburun kendine yer açması tehlikesi vardır. Devamlı oturan bir kişi bu nedenle ara sıra oturma biçimine dikkat etmeli ve oturma biçimindeki çarpılmaları düzeltmelidir. Bu tür küçük düzeltmeler, sırt yapısının metabolizmasını harekete geçiren küçük devinimlerdendir. Geriye doğru yaslanmak, biyomekanik testler ile de kanıtlandığı üzere, omurlar arası ve diskler üzerinde en düşük baskı oluşturduğunu bize göstermektedir. Bu omurlar arasının ve disklerin gün içinde sıvı ve besin alabilmesi demektir. Metabolizma üzerindeki bu olumlu etkiden yararlanmak için birkaç dakika bu konumda kalmanız gerekir.
İdeal ergonomi koşullarının, ideal kullanım ile bir araya gelmesi sonucu sağlıklı oturma elde edilir. Yalnızca koltuğun sunduğu ergonomik tasarım koşullarına odaklanmak yeterli değildir. Doğru ayarları yapabilmek ve koltuğu mümkün olan en iyi şekilde kullanabilmek için koltuğun her işlevinin doğru olarak anlaşılması da aynı derecede önemlidir. Bu, işyerinde sağlık, verimlilik ve rahatlığı gözeten kapsamlı bir anlayışın hem ergonomik tasarıma ilişkinin boyutunu, hem de kullanıcının davranışını dikkate alması gerektiği anlamına gelir. Bir bütün halinde çalışma ortamı veya ofisimizi daha verimli kullanmak için: ''Ofisimi nasıl daha konforlu hale getirebilirim?'' yazımıza da göz atabilirsiniz.
